A faciana actual da escravitude: os traballos forzosos

Xa hai tempo que a escravitude non se asocia a latigazos ós traballadores e a vendelos coma se fosen gando. Máis a transformación deste concepto leva a observar como a coñecida como «nova escravitude» se centra no traballos forzosos froito da avaricia e causa de exclusión social e pobreza.

O pasado mes a Organización Internacional do Traballo publicou un informe sobre os traballos forzados no mundo. Veremos os seus datos máis relevantes, pero antes convén distinguir claramente varios conceptos:

Traballos forzados: todo traballo ou servicio esixido a un individuo baixo a ameaza dunha pena calqueira e para o cal dito individuo non se ofrece voluntariamente.

Explotación laboral: é un acto ou unha serie de actos cometidos por un grupo ou por individuos que abusan da vulnerabilidade doutros con fins de lucro.

Escravitude:  consiste nun sistema baixo o cal a persoa é tratada coma unha propiedade sendo obxecto do comercio así como de traballo forzoso. A isto hai que engadir que a persoa escrava se atopa enaxenada respecto da sociedade. Falamos así dunha dobre vertiente; individual respecto ó seu dono e colectiva respecto á sociedade na que vive e na que non pode asumir certas tarefas produtivas ou funcionais.

Tendo en conta estas definicións, destacaremos o feito de que na actualidade a escravitude na súa versión “clásica” apenas pervive. Máis non se pode afirmar o mesmo respecto dos traballos forzados e a explotación laboral. De feito, as estimación máis recentes cifran nun número aproximado á vinteun millóns o número de persoas escravas hoxendía. Pola súa parte, respecto á explotación laboral resulta moi difícil establecer unha cuantificación debido ó extendido que está e as difusas barreiras para definilo dun país a outro.

Seguindo o informe da OIT, salientamos no seguinte gráfico o reparto global de persoas que desenvolven traballos forzosos.

 

Pero tras estas cifras globais, debe destacarse o feito de que en moitas ocasións ós traballos forzosos únese a explotación sexual ata unha cifra estimada en 4,5 millóns de persoas.

De tódolos xeitos, na actualidade existe regulamentación para limitar legalmente os traballos forzosos. E, de feito, neste 2012 se cumpren 55 anos da aprobación do Convenio para abolición dos traballos forzados, que foi ratificado pola práctica totalidade dos países. Nembargantes, isto non quere dicir que se poñan en funcionamento os pactos e convenios asinados. Se así fose non estaríamos a falar de millóns de persoas sometidas a condicións durísimas que as levan á exclusión social en todo o mundo. Este importante Convenio obriga ós Estados a non adoptar prácticas que se poidan calificar como de traballos forzosos. Pero, por desgracia, se estima que arredor de dous millóns de persoas en todo o mundo están sometidas a condicións deste tipo en centros penitenciarios, exércitos regulares ou por forzas rebeldes.

Porén, non chega con lexislar sobre estes asuntos, senón que tamén é imprescindible que os Tribunais de Xustiza sexan áxiles e efectivos na tramitación destes procedementos. É tamén fundamental, como veremos no seguinte artigo, criminalizar as acción explotadoras de persoas en calqueira das súas vertentes. Xa que dende un punto de vista ético moitas persoas están dispostas a explotar a outras, polo menos é preciso que non se sintan impunes.

——–

Referencias:

www.ilo.org

Fotos: http://www.ilo.org / www.treklens.com

As lesións non invalidantes. Un risco latente

O desenvolvemento das tarefas concertadas nun contrato de traballo, en ocasións da lugar a lesións ou accidentes que poden ter consecuencias más ou menos lesivas para a persoa traballadora. Se non constitúen unha incapacidade notable, sí poden dar pé a lesións de menor entidade polas cales cabe indemnizar ó traballador ou traballadora. Pero, en todo caso, deberá analizarse en que circunstancias se produciron para evitar que se repitan. Sempre desde a perspectiva de minimizar os riscos laborais.

Seguindo a propia Lei de Seguridad Social, se define como lesión permanente non invalidante a aquela lesión física na persoa traballadora que teña as seguintes características:

• Ten a súa orixe nun accidente de traballo ou enfermidade profesional.
• Non constitue unha incapacidade permanente.
• Supón unha disminución ou alteración da capacidade física da persona traballadora.
• Dita lesión aparece recollida na taboa de valoracións establecida por lei.
• Permiten continuar a prestar servizos na empresa

Visto o anterior podemos observar que son invalideces “menores” por canto non impiden traballar ó mesmo ritmo que se facía antes da lesión. Pero isto non queren dicir que non sexan importantes, pois pode suceder que se queden na lesión puntual ou que deveñan en incapacidade permanente como consecuencia de secuelas posteriores ou agravamento das lesións.

Hai que considerar tamén que este tipo de lesións adoitan asociarse con periodos de baixa laboral por tratamento médico, o cal tamén ten custos para a empresa, ademáis dos obvios para a persoa traballadora.

A grandes rasgos, estas lesión comprenden danos tales como:

• Pérdida de dedos.
• Perdidas nas capacidades sensoriais (vista, olfato, oído) dentro de certos límites.
• Limitacións na movilidade das principais articulacións (muñeca, cóbado, dedos da man, xeonllos, nocellos)
• Cicatrices

Tal e como establece a lei, a cada tipo de lesión lle corresponde unha contía ecónomica que será abonada dunha soa vez pola entidade responsable do pago da lesión permanente (o Servizo de Saúde ou a Mútua, según o caso).

Dada a gran variedade de actividades no mercado de traballo, a táboa oficial para certas lesións permite un abano entre o cal poderá indemnizarse os danos producidos. Así, para unha cicactriz ou deformidade na faciana permite que poida concederse unha contía entre 1.600,00 e 6.630 euros. Do mesmo xeito, se valora de distinta forma que o membro afectado sexa o dereito ou o esquerdo. Para iso o órgano da Administración encargado de valorar a lesión (Equipo de Valoración de Incapacidades) debería tomar en consideración o efecto que a mesma terá na profesión do traballador ou traballadora. Esa mesma lesión, (por exemplo, unha cicatriz) non supón o mesmo para un albanel que para un actor, o cal vive en grande medida da súa presencia física.

En canto ó procedemento de concesión deste tipo de prestación da Seguridade Social, resúmese nos seguintes pasos:

Se a resolución da Administración non satisface a petición da persoa interesada, pode interpoñer unha reclamación ante a propia Dirección Provincial da Seguridade Social. Esta, a súa vez pode reconsiderar a súa postura ou voltar a confirmar a contía antes decidida. Se todavía se segue en desacordo coa resolución da Administración xa habería que dirixirse ós Xulgados do Social e interpoñer demanda sobre o asunto.

Convén, ademáis, poñer de relevo que o que xira en torno ás incapacidades ten bastante complexidade debido á infinidade de situacións distintas que poden darse. Do mesmo xeito que non hai dúas lesións exactamente iguais, tampoco hai traballos completamente idénticos. A maiores, pode haber tamén circunstancias particulares da persoa traballadora que lle provoquen certas peculiaridades fronte a lesións similares.

Poñamos algúns exemplos de lesións permanentes non invalidantes (LPNI):

• LPNI derivada de accidente de traballo: traballador dunha carpintería que recibe o impacto dun gran tablón proxectado por unha serra mal mantida. O golpe lle supón perder un ril. A indemnización sería de 3.560,00 €.
• LPNI derivada de accidente de traballo: traballora dunha tenda de alimentos conxelados que se amputa o meñique da man dereita cunha serra de cinta. A indemnización sería de 3.560,00 €.
• LPNI derivada de enfermidade profesional: traballadora que desenvolve a súa labor rodeada de máquina que emiten sonidos moi altos que co paso do tempo lle provocan sordeira grave en ámbolos dous oídos. A indemnización sería de 2.990,00 €.

Conven, por último, salientar a importancia máxima que ten a planificación e implantación dunha axeitada política de prevención de riscos laborais, en tódolos niveis das empresas. Xa que certos factores como despistes son inevitables e, as veces, provocan accidentes, débese insistir en que a eficacia da prevención de riscos levará a unha disminución radical das incidencias. Cabe dicir o mesmo respecto ós ambientes de traballo ou as posturas adoptadas no desenvolvemento das tarefas, as cales co paso do tempo poden orixinar lesións moi serias que incapaciten á persa traballadora para levar a cabo o seu traballo de xeito normal. E incluso ir empeorando ata provocarle unha incapacidade permanente. Sempre será pouca a insistencia sobre estes asuntos…

———-

Referencias

• Lei Xeral de Seguridade Social

Foto: http://4.bp.blogspot.com/_2V8Wi_eaMQ0/S8vZE0in2lI/AAAAAAAARRc/2HEwzcowXqE/s1600/foto+seguridad+01.jpg

A importancia dos Tratados Internacionais

http://i2.listal.com/image/2417661/600full-farmer-smurf.jpg

Moitas veces escoitamos nos medios de comunicación novas relativas a distintos organismos internacionais como a ONU ou a Unión Europea. E podemos pensar que o que alí se aproba non nos atingue. Pero nada máis lonxe da realidade. Fagamos un breve exercicio de análise respecto do dereito ó traballo.

Partimos da Constitución Española e concretamente do seu artigo 35, no que se expón:

1. Todos los españoles tienen el deber de trabajar y el derecho al trabajo, a la libre elección de profesión u oficio, a la promoción a través del trabajo y a una remuneración suficiente para satisfacer sus necesidades y las de su familia, sin que en ningún caso pueda hacerse discriminación por razón de sexo.

2. La ley regulará un estatuto de los trabajadores.

De aquí, podemos extraer varios dereitos que lle corresponden á persoa traballadora:

1. Dereito ó traballo.
2. Dereito á libre elección de profesión ou oficio.
3. Dereito á promoción a través do traballo.
4. Dereito a unha remuneración suficiente.
5. Dereito a non ser discriminado por razón de sexo.

Vaiamos agora á Carta dos Dereitos Fundamentais da Unión Europea, onde podemos comprobar algúns dereitos que se recoñecen neste eido:

• Todo trabajador tiene derecho a trabajar en condiciones que respeten su salud, seguridad y dignidad.
• Todo trabajador tiene derecho a la limitación de la duración máxima del trabajo y a períodos de descanso diarios y semanales, así como a un período de vacaciones anuales retribuidas.
• La igualdad entre mujeres y hombres deberá garantizarse en todos los ámbitos, inclusive en materia de empleo, trabajo y retribución.

Seguindo, xa a nivel global, podemos mencionar os seguintes Tratados Internacionais:

1. Declaración Universal dos Dereitos Humáns:
2. Pacto Internacional de Dereitos económicos, sociais e culturais (Pacto DESC).

A Declaración (artigo 23) di o seguinte:

1. Toda persona tiene derecho al trabajo, a la libre elección de su trabajo, a condiciones equitativas y satisfactorias de trabajo y a la protección contra el desempleo.
2. Toda persona tiene derecho, sin discriminación alguna, a igual salario por trabajo igual.
3. Toda persona que trabaja tiene derecho a una remuneración equitativa y satisfactoria, que le asegure, así como a su familia, una existencia conforme a la dignidad humana y que será completada, en caso necesario, por cualesquiera otros medios de protección social.

E o Pacto Internacional establece:

• Los Estados Partes en el presente Pacto reconocen el derecho a trabajar, que comprende el derecho de toda persona a tener la oportunidad de ganarse la vida mediante un trabajo libremente escogido o aceptado, y tomarán medidas adecuadas para garantizar este derecho.
• Los Estados Partes en el presente Pacto reconocen el derecho de toda persona al goce de condiciones de trabajo equitativas y satisfactorias que le aseguren en especial:
  a) Una remuneración que proporcione como mínimo a todos los trabajadores:
  i) Un salario equitativo e igual por trabajo de igual valor, sin distinciones de ninguna especie; en particular, debe asegurarse a las mujeres condiciones de trabajo no inferiores a las de los hombres, con salario igual por trabajo igual;
  ii) Condiciones de existencia dignas para ellos y para sus familias conforme a las disposiciones del presente Pacto;
  b) La seguridad y la higiene en el trabajo;
  c) Igual oportunidad para todos de ser promovidos, dentro de su trabajo, a la categoría superior que les corresponda, sin más consideraciones que los factores de tiempo de servicio y capacidad;
  d) El descanso, el disfrute del tiempo libre, la limitación razonable de las horas de trabajo y las variaciones periódicas pagadas, así como la remuneración de los días festivos.

Vemos, polo tanto, como se vai repetindo o recoñecemento do dereito a un traballo digno. En resumo, ese dereito o traballo que tanto reclamamos en tempos de crise como os actuais está moi ben e repetidamente establecido a distintos niveis. Pero outra cousa é reclamalo…